Έχετε ντύσει μερικές από τις ωραιότερες επώνυμες και ανώνυμες Ελληνίδες. Τι θεωρείτε ότι λείπει σήμερα από τις γυναίκες που συναντάτε στο δρόμο;

Δε νομίζω πως λείπει κάτι. Απλά, εγώ από τότε που έφυγα από τη μόδα, πριν 25 χρόνια περίπου, έχει υπάρξει μια μεγάλη εξέλιξη στη μόδα. Θα έλεγα μόνο πως η τηλεόραση και το ιντερνετ μας έχει βάλει σε μια ειδησεογραφική πλευρά της μόδας και της αισθητικής και γενικότερα, του τρόπου ζωής. Αυτό έχει δώσει μια βελτίωση στην ταχύτητα με την οποία ενημερώνεται το καταναλωτικό κοινό και παρά την κρίση που περνάμε τα τελευταία χρόνια, η δύναμη της κατανάλωσης είναι τρομακτική. Άλλωστε, όπως έχω ξαναπεί, το αρχαιότερο επάγγελμα δεν είναι η εκπόρνευση, αλλά το εμπόριο. Έχω όμως να παρατηρήσω το εξής. Αυτό που έχει γίνει με το denim, παρόλο που είναι  μια σπουδαία εφεύρεση κι εφαρμογή, έχει ισοπεδώσει τόσο πολύ την παγκόσμια αισθητική, που όλοι μας κυκλοφορούμε σα μισοκουρελήδες, διότι το βρήκαμε όλοι βολικό. Να φανταστείτε, κοιτάζω κάτι παλιές φωτογραφίες μου που φοράω ένα τζην κι ένα μπλέηζερ και αναρωτιέμαι, «μα καλά αυτό δεν έχει αλλάξει ακόμα»; Και τελικά, δεν έχει αλλάξει. Ο ενδυματολογικός κώδικας έχει επηρεαστεί τόσο άσχημα από το τζην που έχει πάψει πια να είναι και μόδα, δηλαδή δεν ικανοποιεί την αλλαγή. Μέσα μου, θα ήθελα αυτή η τάση να αφανιστεί. 

Τι είναι για σας η αισθητική;

Αισθητική, καταρχάς, είναι αρμονία. Για αυτό και όποτε συζητώ περί αισθητικής, παραπέμπω σε όλα αυτά που έγιναν κλασικά. Από μουσική, αρχιτεκτονική, ζωγραφική και γενικότερα σε όλες τις μορφές της τέχνης και της ζωής ακόμα. Οτιδήποτε έγινε κλασικό έχει απόλυτη αρμονία. Άλλωστε και το σύμβολο το ίδιο της αρμονίας έχει μια ισορροπία σχηματική. Ξέρετε, η αισθητική είναι κάτι που διδάσκεται. Δε διδάσκεται όμως από έδρας, διδάσκεται με τη ζωή. Για αυτό και παθαίνουμε «κάλο» στο μάτι, όταν βλέπουμε κάτι άσχημο. Και λέω ότι αν πάρουμε τα παιδιά και τα περπατήσουμε στους δρόμους και τους δείξουμε κάτι άσχημο, ένα άσχημο κτίριο για παράδειγμα, τους δείξουμε κάτι όμορφο, αρχαία μνημεία, τα πάμε σε μουσεία, τους δείξουμε ωραία τέχνη και τους εξηγήσουμε, τότε το μάτι τους εκπαιδεύεται και αποκτούν μια καλή σχέση με την αρμονία.  

Ποια νομίζετε πως είναι τα εφόδια που χρειάζεται να έχει ένας νέος για να ασχοληθεί με το χώρο της μόδας; Είναι το ήθος, η επιμονή, η υπομονή;

Αυτά όλα είναι θεωρητικά πράγματα. Αυτό που χρειάζεται είναι να έχει ταλέντο. Χρειάζεται να έχει μία σπίθα, την οποία θα γυμνάσει και θα κάνει φωτιά. Κάποιος για παράδειγμα, ο οποίος δε σκιτσάρει, δε ζωγραφίζει, δεν έχει αίσθηση χρωμάτων, δεν μουτζουρώνει με σκίτσα τα βιβλία του, αν δεν έχει μια έφεση, με άλλα λόγια, δεν μπορεί να ασχοληθεί. Το επάγγελμα της μόδας είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση, είναι σαν τον πόλεμο. Το να είσαι σε ένα ατελιέ και να ράβεις πέντε κυρίες δε σημαίνει πως κάνεις μόδα. Το να κάνεις μόδα και να δημιουργείς μόδα και να βγαίνεις με τόλμη να ακολουθήσεις τις τάσεις και να κάνεις τη δική σου πρόταση και να την παράξεις και να τη βγάλεις στην αγορά είναι πολύ σοβαρή υπόθεση. Με ένα λαθάκι μηδαμινό, είσαι εκτός παιχνιδιού. Διότι οι επενδύσεις είναι πολύ σοβαρές. 

Κάνατε ένα μεγάλο διάλειμμα από τη μόδα κι επιστρέφετε δυναμικά. Θέλετε να μας μιλήσετε για αυτό;

Δεν πρόκειται για επιστροφή, διότι σχεδιαστικά δεν έκανα ποτέ διάλειμμα. Από τη μόδα μόνο έκανα. Εγώ έκανα πάντα θεματική μόδα και συμπτωματικά, όλοι οι τωρινοί σχεδιαστές έχουν έρθει στα θέματά μου. Πολλά θέματα, λοιπόν, τώρα έρχονται προς εμένα. Είπαμε λοιπόν, αφού το ελληνικό μετάξι πασχίζει και κάνει μια μεγάλη επενδυτική προσπάθεια στον Έβρο, να κάνουμε ένα remake φουλαριών as was. Δεν υπάρχει redesign, τα κάναμε όπως ήταν. 

Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας;

Από τη ζωή. Και το λέω με μία λέξη. Η έμπνευσή μου είναι πάντα από τη ζωή. Από όλες τις φάσεις ζωής, από τον έρωτα, από τι βλέπουν τα μάτια μου, από την πολιτική κατάσταση, από την κρίση, από τη χαρά, από το γέλιο. Βάζω τη ζωή απέναντί μου και ζωγραφίζω. 

Τι σας κάνει να σηκώνεστε από το κρεβάτι;

Αν ήμουν τσαγκάρης, θα με έκανε να σηκώνομαι από το κρεβάτι να φτιάχνω παπούτσια, αν ήμουν συγγραφέας, θα ονειρευόμουν ένα κείμενο που θα έγραφα, αν ήμουν ζωγράφος, θα ήθελα να ζωγραφίσω. Όπως είχε πει και ο μεγάλος Ακριθάκης, η ζωγραφική είναι ένας εμετός, σε πιέζει να βγει. Η τοκετός…ό,τι θέλετε. Είναι αυτή η ανάγκη να είσαι παραγωγικός σε αυτό που έχεις έφεση. Εμένα, η έφεσή μου είναι ένα άσπρο χαρτί κι ένα μολύβι. Κι έχω μάθει να μη με τρομάζει το άσπρο χαρτί, ποτέ. Του έχω αλλάξει τα φώτα. Αυτό το άσπρο χαρτί με κάνει να σηκώνομαι από το κρεβάτι. Επίσης, να σας πω, ότι ακόμα και σε αυτήν την ηλικία που είμαι, δουλεύω για να ζω, δεν ζω για να δουλεύω. Για αυτό και δεν μπορώ να διανοηθώ να παίρνω σύνταξη. Εξακολουθώ να παράγω. 

Στο ιδανικό τραπέζι ποιούς θα καλούσατε;

Εδώ θα πρέπει να απαντήσει η γυναίκα μου που είναι 5 σεφ σε 1. Εγώ δε θα καλούσα πια κόσμο, εκτός από κάποιους κολλητούς φίλους.

Με την Έφη Μελά είστε μαζί πάνω από 50 χρόνια. Τι κάνει μια γυναίκα τόσο ερωτεύσιμη, ώστε να μένει ένας άντρας μαζί της τόσα χρόνια;

Τίποτα ιδιαίτερο. Το μεγάλο πλεονέκτημα για να αντέξει μια τέτοια σχέση είναι η υπομονή και η επιμονή. Ιδίως η Έφη έχει δείξει ηρωική στάση απέναντί μου. Δεν είμαι καθόλου εύκολος, ήμουν πολύ δύσκολος και φευγάτος.

Δηλαδή;

Μπορεί να είσαι ένας χαρακτήρας απόλυτος, να μη συζητάς τα θέματα τόσο, να έχεις μια ισχυρή άποψη. Εγώ, ξέρετε, παίρνω μια απόφαση στα πρώτα δέκα λεπτά. Αυτό το πράγμα, όταν το έχεις, συνήθως προσπαθείς να το περάσεις και στον άλλον ή το επιβάλλεις στον άλλον. Και ο άλλος πρέπει να έχει γερό στομάχι για να το δεχτεί. Ειδικά όταν κι ο άλλος έχει άποψη, όπως είναι η Έφη. Και όταν έχουμε τέτοιου τύπου διαφωνίες, είναι πραγματικά κοσμογονικές. 

Αν ξεκινούσατε από την αρχή, θα ξανακάνατε τα ίδια πράγματα;

Έχω απολαύσει πάρα πολύ τα λάθη μου. Ηδονικά, θα έλεγα. Όπως και οι λανθασμένοι έρωτες, αλλά έχεις περάσει πάρα πολύ καλά και δεν πετάς τίποτα. Αισθάνομαι ότι δικαίως πληρώνουμε τα λάθη μας, διότι τα έχουμε απολαύσει. Φάγαμε καλά και πληρώνουμε το λογαριασμό. 

Δε μίλησα για λάθη απαραίτητα…

Γενικά, στη ζωή πληρώνουμε το λογαριασμό, σε όλα τα πράγματα. Δε λες ποτέ έκανα λάθος που ήπια αυτήν την καταπληκτική σαμπάνια ή αυτό το καταπληκτικό κρασί, που ήταν λίγο ακριβό. Λες πληρώνω το λογαριασμό, γιατί το χάρηκα.

Ποιο είναι το νέο πρόσωπο της Ελλάδας;

Θα ήθελα να παραπέμψω σε μία διεργασία. Αυτή τη διεργασία την έχει τοποθετήσει ένας σπουδαίος φίλος και marketeer, ο Πέτρος Οικονομίδης, ο οποίος λέει «rebranding Greece». Λέει, δηλαδή, πως η Ελλάδα χρειάζεται rebranding κι αυτό είναι το μέλλον της Ελλάδας. Επειδή έχουν γίνει καταστροφές, επειδή έχει καταστραφεί όλη της η βιομηχανία και η μεταποίηση, τουλάχιστον να αρπάξουμε αυτήν την ευκαιρία, διότι παρά την κακουχία που περνάει, η Ελλάδα είναι της μόδας. Και δεν είναι της μόδας για φουστάνια. Είναι χώρα συρμού. Και οτιδήποτε είναι made in Greece ή αφορά την Ελλάδα διαβάζεται, συζητιέται κι ας μας βρίζουν κάποιοι. Το νέο πρόσωπο της Ελλάδας, λοιπόν, είναι να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο αυτό το ρεύμα είτε σε προϊόντα είτε σε υπηρεσίες. Για μένα, θα έπρεπε να γίνουμε η ακριβότερη χώρα τουρισμού. Είμαστε η ομορφότερη χώρα του κόσμου. Ξέρετε γιατί;

Γιατί;

Διότι η Ελλάδα είναι 20 χώρες σε μία. Καμία χώρα στον κόσμο δεν έχει Ανατολική Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρο, Επτάνησα, Πελοπόννησο, Στερεά Ελλάδα, Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη. Αυτά όλα που σας λέω, αποτελούν και άλλη εικόνα, συχνά, διπλή και τριπλή. Είναι διαφορετικές χώρες. Για να μη σας πώ για τις διαφορετικές κουζίνες ανά τόπο. Έτσι, μπορεί κάποιος να κάνει 15 μέρες διακοπές στην Ελλάδα και να επισκεφτεί τελικά, 5 χώρες. Αυτά όλα χρειάζεται να αναδειχθούν και όχι να πουλάμε τζακούζι. 

(Σας ευχαριστώ.)